Program dla uzależnionych HALT to jedno z najstarszych i najskuteczniejszych narzędzi pomocnych w wychodzeniu z uzależnienia.
Terapia uzależnień pomaga motywować do zmiany w obszarze używania substancji oraz utrzymywać abstynencję. Przede wszystkim jednak wspiera wprowadzanie głębszych zmian związanych z funkcjonowaniem w trzeźwym życiu.
Psychoterapia pozwala na pracę w obszarze relacji, przeżywania i wyrażania emocji, wzmacniania swojej samooceny, a także dbania o siebie. Szczególnie ważnym obszarem jest troska o swoje emocje, samopoczucie psychiczne i fizyczne.
W utrzymywaniu dobrostanu w różnych sferach życia pomocny jest PROGRAM HALT.
Czym jest HALT – program dla uzależnionych?
Program HALT pomaga trzeźwiejącym osobom uzależnionym obserwować siebie w codziennym funkcjonowaniu. Pozwala zmniejszać ryzyko pojawiania się silnego głodu substancji, a także nawrotu choroby.
Słowo HALT to skrót od pierwszych liter słów:
H – hungry (głodny),
A – angry (zły),
L – lonely (samotny),
T – tired (zmęczony).
HALT – program dla uzależnionych zakłada, aby osoba uzależniona była uważna na te cztery sfery swojego funkcjonowania – co poniżej opisane jest bardziej szczegółowo.
Będąc osobą uzależnioną, ważne jest obserwowanie siebie i zaspokajanie potrzeb w tych obszarach, aby nie doprowadzić do nagromadzenia napięcia czy frustracji.
Jak HALT – program dla uzależnionych wspiera trzeźwienie?
Program HALT został stworzony przez trzeźwiejące osoby uzależnione i przyjął się w świecie terapii ze względu na jego skuteczność.
Istotą stosowania programu jest bieżąca obserwacja siebie i swoich wewnętrznych stanów, a także profilaktyka frustracji w obszarze najbardziej podstawowych ludzkich potrzeb.
HALT znaczy „STOP, zatrzymaj się i sprawdź, czego ci brakuje”.
HUNGRY – GŁODNY
Program HALT zwraca uwagę na jedną z najbardziej podstawowych potrzeb ludzkich – jedzenie.
Regularne spożywanie posiłków i niedoprowadzanie do sytuacji wygłodzenia się to bardzo ważny aspekt w przypadku osób uzależnionych. Stan głodu jest bowiem połączony często ze zjawiskiem głodu substancji.
Kiedy osoba uzależniona zaniedbuje swój system posiłków, wzrasta ryzyko wystąpienia głodu alkoholowego czy narkotykowego.
Głód „jedzeniowy” powoduje też często nieprzyjemne odczucia – napięcie czy złość. Uczucie ssania w żołądku rodzi napięcie, które u osoby uzależnionej może narodzić chęć złagodzenia go poprzez sięgnięcie po alkohol czy narkotyki.
HALT – program dla uzależnionych, dba zatem o profilaktykę głodu substancji. Zawarta jest w nim także troska o zdrowy tryb życia.
Regularne posiłki to zdrowy nawyk, który pomaga w procesie trzeźwienia dbać o swój stan psychofizyczny. Ważne jest także unikanie nadmiaru niektórych substancji w diecie – kofeiny, słodyczy czy napojów energetyzujących.
Mogą one pobudzać nadmiernie pracę mózgu, potęgując doświadczane napięcie czy zmęczenie. Należy pamiętać, że trzeźwienie to nie tylko abstynencja, ale także wprowadzanie dobrych dla naszego ciała i umysłu nawyków.
ANGRY – ZŁY
Wiele osób rozumie obszar złości w HALT jako komunikat „nie bądź zły”. Jeśli jednak tak interpretujemy HALT, z góry jesteśmy na przegranej pozycji. Nie da się bowiem nie czuć złości, unikać jej doświadczania w życiu. Niektóre sytuacje będą wzbudzać w nas frustrację, złość, a nawet gniew.
To, co chce nam przekazać program HALT, to komunikat: „obserwuj swoją złość, doświadczaj jej, wyrażaj ją na bieżąco”.
Dbanie o swoją złość to nie odcinanie jej, czy niedopuszczanie, aby się pojawiła. Troszczenie się o swoją złość to przede wszystkim zauważanie jej w ciele i zauważanie już wtedy, kiedy nie zdąży jeszcze narosnąć.
Kluczem jest samoobserwacja sprawiająca, że można ją namierzyć, poczuć, a także zastanowić się, gdzie jest jej źródło. Kolejnym krokiem to próba wyrażenia złości, w przeciwieństwie do jej tłumienia za pomocą różnych form.
Osoby uzależnione mają skłonność do „kiszenia” swoich emocji. Odcinanie się od nich sprawia, że zostają stłumione i skumulowane, po czym wybuchają przy najmniejszym bodźcu. Złość potrzebuje zatem odpowiedniej obsługi – a przede wszystkim, bycia widzianą i „poczutą”.
Złość pojawia się wtedy, kiedy ktoś przekracza nasze granice, nasze potrzeby są sfrustrowane, lub nawet przy zwykłym zmęczeniu.
Program HALT przypomina osobom uzależnionym, aby mieć uważność na swoją złość i nie wypierać się jej. Należy podchodzić do niej z czułością i sprawdzać, co nam chce przekazać. Pozwala nam realizować nasze potrzeby i podtrzymywać dobrostan, co jest niezwykle ważne w procesie trzeźwienia.
LONELY – SAMOTNY
Bycie samemu to ważny czas w ciągu dnia, podczas któremu można zająć się sobą i odpocząć od bodźców ze świata.
Kiedy jednak rozrasta się on nadmiernie, może spowodować wycofywanie się z relacji. Samotność to jeden z czynników, który u osób uzależnionych może prowadzić do pojawienia się głodu substancji czy nawrotu.
Poczucie osamotnienia i izolacja od najbliższych sprawia, że osoba uzależniona zamyka się w swoim świecie, który nierzadko przybiera ciemne barwy. Stamtąd już całkiem niedaleko do sięgnięcia po alkohol czy narkotyki.
W procesie trzeźwienia bardzo ważne jest tworzenie sieci wsparcia, bliskich relacji. Osoby uzależnione mogą tworzyć je zarówno w grupach wsparcia (mitingi AA/NA), w psychoterapii uzależnienia (indywidualnej, grupowej), ale także w kręgu najbliższych.
Budowanie bliskich więzi to jeden z czynników chroniących przed nawrotem uzależnienia. Kiedy jesteśmy blisko z innymi, możemy czuć się bezpiecznie, zostać wysłuchani.
Trzeźwienie to bycie w kontakcie ze sobą, ale także budowanie zdrowych relacji z bliskimi. To również sięganie po pomoc, wzajemne wspieranie i doświadczanie kojącej obecności – niekiedy nawet bez słów.
TIRED – ZMĘCZONY
Zdarza się, że trzeźwiejące osoby uzależnione zastępują alkohol innymi aktywnościami, często ponad swoje siły i wytrzymałość. Zanurzają się bez opamiętania w wir pracy, ćwiczeń fizycznych, spotkań z ludźmi.
Poprzez nadmiernie angażujące aktywności tracą siebie z oczu, a co za tym idzie – swoje emocje i potrzeby.
Życie na wysokich obrotach bez możliwości odpoczynku to krótka droga do nawrotu uzależnienia.
Niedobór snu, ból ciała czy napięcie związane z przemęczeniem zwiększa ryzyko pojawienia się głodu substancji i powrotem do używania. Dbanie o wypoczynek to jedna z najważniejszych sfer w trzeźwieniu.
Proces zdrowienia wymaga zatrzymania się w pędzie życia i pozwolenia sobie na chwilę relaksu.
Nieustanne przekraczanie siebie, swoich możliwości energetycznych, poznawczych i emocjonalnych prowadzi do utknięcia w procesie trzeźwienia – to nadal autodestrukcja.
Odpoczynek i regularne dbanie o momenty wytchnienia świadczy o zdrowieniu. Spowolnienie tempa życia, zauważanie swoich emocji, potrzeb i granic jest niezbędne do uznania swojego niepicia za coś więcej, niż tylko abstynencja.
Proces trzeźwienia to widzenie siebie jako coś więcej, niż tylko użytkowe ciało. To widzenie siebie jako osobę, która zasługuje na dobre traktowanie, codzienne pielęgnowanie ciała, duszy i głowy.
Jak uczyć się HALT- u?
Program HALT wymaga treningu, jak każdy mięsień, zanim stanie się mocny.
Możesz na co dzień starać się obejmować świadomością powyższe sfery życia. Pomaga w tym również terapia uzależnień.
W trakcie psychoterapii proces dbania o siebie wspiera grupa terapeutyczna czy psychoterapeuta – a to dodatkowe oczy, w których możesz się przeglądać, aby nie wypaść z leczącego toru.